Persoonlijk een favoriet thema en essentieel binnen de haptonomische begeleiding.
Als kind al was ik gefascineerd door ruimte. Die diepblauwe of duizelingwekkend donkere oneindigheid boven ons. En nog steeds, als ik de maan zie. Een besef hoeveel ruimte er letterlijk om ons heen is. Hoe klein wij eigenlijk zijn. Ook heb ik altijd veel ruimte nodig gehad. Zo vertelt mijn moeder dat ik vroeger dezelfde film als zij boven ging kijken, in m'n eentje. Of als puber onverwachts het binnen-gezelschap in de steek kon laten. Eenmaal buiten de ruimte en frisse lucht opsnuivend, met elke stap lichter wordend.
Ja het is nogal een ding die ruimte. We komen er als mensen elke dag mee in aanraking. Delen de ruimte met elkaar. En soms delen we die dus liever niet. De een lijkt namelijk meer ruimte nodig te hebben dan de ander. Hoe communiceer je dat vervolgens? Best een ingewikkeld begrip en thema zo.
Begrenzing
De Nederlandse Van Dale geeft 3 definities van ruimte: 1) plaats om zich uit te strekken 2) een door grenzen bepaalde plaats; 3) onbegrensde verzameling van plaatsen (heelal).
Opvallend is dat het iets met begrenzing te maken lijkt te hebben. Een typische bezigheid van de mens (maar ook dier!), die begrenzing. We zetten een paar muren, hekken etc. neer, plaatsen een vlag, naambordje op de deur en hoppa, dit is nu onze ruimte. Waar we vervolgens anderen buiten kunnen sluiten - of toelaten.
Enerzijds lijken we als mens ruimte 'nodig' te hebben en te willen bewaken, anderzijds gaan we soms uit vrije wil op een kluitje zitten. Neem een stad als Amsterdam - mijn woonplaats.
Of wie kent niet het voorbeeld van een leeg strand en de buurman die met z'n handdoek ongeveer op schoot komt zitten? We vinden het als mensen ook wel weer heel gezellig om die ruimte met elkaar te delen, blijkbaar.
Gevoelde en gedeelde ruimte
Hoe ga jij om met 'jouw ruimte' en het delen daarvan? In de haptonomie benaderen we het thema ruimte vanuit het voelende, lichamelijke veld.
Omgaan met jouw ruimte gaat dan letterlijk over: omgaan met jouw lijf. Je lijf is immers de meest primaire vorm van eigen ruimte en begrenzing. En ook ons lichaam kunnen we delen. De een zal daarin meer van zichzelf delen dan de ander, letterlijk meer van zichzelf uit handen geven en laten voelen. Er is daarin geen goed of fout, anders dan wat voor jou goed of fout voelt.
Ruimte kunnen we niet enkel delen, we kunnen het ook voelen. Binnen en buiten ons lijf.
Ga maar eens na hoeveel ruimte je in je eigen lijf voelt, zit jij lekker soepel in je vel of staat alles strak?
De haptotherapeut laat je dat concreet aan den lijve ervaren, via aanraking.
Het mooie is dat de ruimte die jij in je lijf inneemt vaak ook een weerspiegeling is van hoe je met ruimte buiten je lijf omgaat, en andersom. Ben jij krampachtig bezig je eigen ruimte te bewaken, uit angst dat anderen te dichtbij komen of er te weinig ruimte voor jou overblijft? Dan is er een dikke kans dat die verkramping zich letterlijk in je lijf vertaalt. En je paradoxaal genoeg je eigen ruimte inperkt.
De haptotherapeut kan je dan helpen allereerst meer ruimte binnen je eigen lijf te gaan ervaren.
Ruimte innemen
In interactie met de buitenwereld is er altijd een keuze: om zelf meer ruimte te vragen of in te nemen binnen het contact, of om te vertrekken. Een belangrijk gegeven, je hoeft je immers niet alles aan te laten leunen. Je lijf geeft je signalen over wat jij wel en niet prettig vindt. Wees je er echter van bewust dat je met irritatie je eigen ruimte nog verder inperkt en er ook meer verbonden manieren zijn om jouw ruimte in te nemen, daarbij de ruimte in je lijf behoudend of zelfs vergrotend.
Dus hoe neem jij je ruimte in? En neem je eigenlijk wel de beschikbare ruimte in? Of duw jij jezelf letterlijk weg in een hoekje en neemt de persoon naast je in de bus 1/2 van jouw stoel in?
In de haptotherapie komen mensen er soms achter dat ze moeite hebben hun eigen ruimte in te nemen. Dat gaat enerzijds over problemen in de begrenzing; letterlijk (de contouren van) je eigen lijf niet kunnen voelen bijvoorbeeld. Of angst om de ander op afstand te zetten - begrenzen - en voor de gevolgen daarvan.
Anderzijds speelt het begrip zichtbaarheid vaak een rol bij het niet durven of kunnen innemen van ruimte. Want als je je ruimte inneemt, ben je letterlijk zichtbaarder, door bijvoorbeeld grotere bewegingen of harder stemgeluid. Dit legt meteen een heikel punt van ruimte innemen bloot; veel mensen vinden het namelijk maar al te spannend om gezien te worden. Een prachtige en onschuldige paradox binnen het mens-zijn vind ik zelf: enerzijds niets liever willend dan gezien en gekend te worden, anderzijds doodsbang dat dit daadwerkelijk gebeurt.
Hoe het ook moge zitten met jouw persoonlijke ervaring, delen en innemen van ruimte, dit is niet een vaststaand gegeven. De haptonomie biedt handvatten om de dingen - via bewustwording - anders te doen. Door letterlijk de ruimte om je heen te gaan voelen bijvoorbeeld. Te voelen dat je op een stoel zit, de muren om je heen te voelen en dat de ruimte niet ophoudt binnen de kaders van een huis.
We hebben daarin als mens de verantwoordelijkheid onze ruimte op verbonden wijze in te nemen. Niet altijd te wachten tot de ander ons ruimte biedt. Dat kan andersom betekenen dat jij misschien af en toe de ruimte mag gaan delen, omdat de ander nooit aan de beurt komt. Dan sta je ook maar alleen.
De gedeelde ruimte is waar we elkaar als mensen kunnen ontmoeten, waar we verbinden. Ik laat mezelf zien en voelen en sta daarbij open voor wat jij laat voelen en zien.
Nieuwe ruimte
Als we gaan voelen, zullen we soms merken dat er onverwachts nieuwe ruimte ontstaat. Meer dan we met ons hoofd voor mogelijk hielden. Vaak moeten we daarbij eerst door de dichtheid, pijn of moeilijkheden heen voelen. Zowel letterlijk in ons lijf, als binnen situaties. Onze angsten doorvoelen en loslaten, springen - zoals ik in mijn vorige blog beschreef.
En waar nieuwe ruimte ontstaat - omdat we de oude dingen hebben losgelaten bijvoorbeeld - wordt die vaak opgevuld door iets nieuws. Zoals ook water stroomt waar het gaan kan, komen er dan nieuwe dingen naar ons toe.
Zo kon ik bijna niet geloven dat amper een halve week na het opzeggen van mijn baan een fantastisch nieuwe praktijkruimte op mijn pad kwam. Precies op het juiste moment.
Dus, ga eens bij jezelf na wat je niet meer nodig hebt. Waar hou jij nog onnodig aan vast?
Waar ben je bang voor en durf je het evengoed los te laten?
Ik kan in elk geval niet wachten de komende tijd mijn nieuwe ruimte te delen! Om in mijn gedeelde ruimte te ontmoeten en verbinden. Te groeien. Doe je mee?
Comentarios