Ik heb afgelopen week in Drenthe de magie van Ja-zeggen ontdekt. Een ietwat vreemde tekst voor een haptotherapeut. Immers, veel cliënten in mijn praktijk help ik juist met het tegenovergestelde. Nee-zeggen is momenteel hot en noodzakelijk binnen onze jong-opgebrande maatschappij.
In deze blog neem ik jullie mee langs zowel het nee als het ja, let op!
Talent voor Nee
Ik groeide op als getalenteerd Nee-zegger. Tot verbazing, lichte bewondering en soms horror van mijn moeder wuifde ik vriendinnetjes moeiteloos weg bij de deur als ik liever alleen speelde. Zei ik gerust: nee, ik wil niet buitenspelen, niet tekenen, nee niet met jou, nee niet zo. Ik wist heel goed wat ik wel en niet wilde, stond in contact met mijn behoeften en sprak die uit. Naar mate ik ouder werd sloop de ingewikkeldheid en angst erin, mijn volmondige nee veranderde langzaam in een ongemakkelijk "liever niet". Ik wilde toch ook wel aardig gevonden worden, erbij horen, de ander niet kwetsen. Doch, gezegend met een gevoeligheid die me precies liet voelen wat wel en niet prettig voor me was en een koppig trouw zijn aan mezelf, heb ik me in mijn pubertijd en jonge volwassenheid aan menige afspraak, vriendschap en liefdesrelatie weten te ontworstelen. Hetgeen me niet altijd in dank werd afgenomen. Lastig.
Van talent naar valkuil
Nee brengt vaak een hoop met zich mee. Ik schreef het al eerder; wat goed is voor jou, is niet altijd goed voor de ander. Onze verlangens komen vaak niet overeen. Ook ik schrik me nog weleens rot bij een nee. Afgekeurd. Ongeschikt.
Nee kan ook boosheid oproepen, een bitter oordeel. Egoïstisch, flauw, lui, saai; als nee-zegger heb ik ze allemaal voorbij horen komen. Het is als kind en jong volwassene best ingewikkeld als je zelfzorg, het bewaken van je grenzen, met zulke negatieve termen verweven raakt. Nee wordt dan bijna iets om je voor te schamen; sorry sorry sorry - maar nee.
Ook bij mijn cliënten hoor ik die angst voor de reactie van de ander terug. We zorgen blijkbaar makkelijker voor het welzijn en comfort van de ander dan voor onszelf. Gedachten als "maar dat kan ik toch niet maken!", als cheerleaders aan de zijlijn.
Je talent kan dus zomaar omslaan in je valkuil, dat geldt zowel voor ja als nee. Zeg je altijd ja voor de ander, dan doe je jezelf tekort en brand je langzaam op.
In mijn geval heb ik juist moeten leren af en toe ja te zeggen. Me te openen voor het onbekende en niet bij voorbaat al dingen af te wijzen. Nee kan een gezonde grensbewaker zijn, maar komt er teveel angst bij kijken, dan belemmert het de groei. Zoals vaak gaat het erom bewust te blijven voelen wat je motieven te zijn en een balans te houden.
In verbinding
Hoe dan toch voor jezelf te kiezen en in verbinding met de ander nee te zeggen? Hier komt de magie van Ja in beeld. Om te beginnen een ja tegen wat voor jou goed voelt, een Ja tegen je eigen Nee bijvoorbeeld. Zeggen we ja tegen onze gevoelens en behoeftes, dan verdwijnen de kramp en het innerlijke conflict uit het contact en komt er - zo heb ik zelf ervaren - energie vrij. Energie die je goed kunt gebruiken om jouw gevoelens op verbonden wijze over te brengen.
Ik zal die 'verbonden wijze' nog iets toelichten. Verbinding is voelen wat je voelt, je gevoel aan de ander 'laten voelen' of expressief maken en tegelijk de ander blijven voelen en ontvangen, dus ook ruimte houden voor andermans gevoelens in het contact.
In dat eerste stapje, het voelen wat je voelt, hebben we het over de verbinding met jezelf - onmisbaar voor wezenlijke verbinding met de ander. Verbinden met jezelf gaat over jezelf erkennen en ontvangen precies zoals je bent. Dat hoef je overigens niet per se leuk te vinden, zoals je nu bent. Maar kun je dan zeggen; 'ja, dit is hoe het is, dit voelt kut, ja dit is er ook' ?
Als we het conflict met onszelf - de nee tegen de nee - omarmen, kan de energie (...liefde, vitaliteit) weer stromen. Hoeven we niet krampachtig weg te duwen wat is. Bovendien wordt het dan makkelijker de beweging naar de ander te maken in plaats van op de automatische piloot te ontwijken of vechten. Kunnen we die ander wellicht vriendelijk en respectvol op zijn eigen billen zetten, alvorens weg te stappen. Dit wordt heel mooi voelbaar in haptonomische oefeningen waar we onszelf en de ander blijven voelen, rug tegen rug bijvoorbeeld. We kunnen de reactie van de ander niet controleren, maar wel hoe we daar vervolgens zelf mee omgaan.
De giftige pijl
In mijn eigen relatie kwam ik erachter dat - als ik voelde wat ik voelde - mega bang was de ander pijn te doen of kwijt te raken. Ik ging niet alleen met mijn eigen gevoelens en verlangens in gevecht - mezelf onderweg het label "bindingsangst" toebedelend - ook ging ik de ander al bij voorbaat wegduwen. Knap lastig vond ik het dat hij me niet toejuichte in wat ik voelde, boos dat ik niet kon voelen wat ik voelde zonder hem pijn te doen. Boos dat hij geen robot was. Dit conflict loste pas op toen ik mijn eigen gevoelens durfde erkennen, toejuichen, mezelf van het negatieve label verloste en kon zeggen: ja, dit is wat ik voel, dit is wat ik nodig heb, dit is wie ik ben. Ik nam verantwoordelijkheid voor mijn gevoel, mijn eigen vrijheid en ook voor de consequenties daarvan voor de ander. Ja, dit mag hem verdriet doen. Toen ik zowel mijn eigen als zijn gevoelens in dit proces kon respecteren en omarmen, stopte met wegduwen, werd de pijn voor ons beiden wonderlijk genoeg minder. Juist het wegduwen had hem en mij zo'n pijn gedaan.
De boeddhisten wisten het al lang; het is niet het pijn/lijden op zichzelf dat ons de meeste ellende bezorgt, maar de giftige pijl van de ontkenning en het verzet tegen de pijn die ons doet kermen en kronkelen.
Talent voor ja
En dus zeg ik nu Ja tegen wat is. Vóél ik ook een sterker ja - naar mijn leven, verlangens, vrienden en werk. Naar al die delen van mezelf die per minuut kunnen wisselen. En is voor mij sinds Drenthe nog voelbaarder geworden hoeveel vitaliteit dat me oplevert. Ja, dit is wat ik voel, wat ik wil, of het nu kan of niet. Of het nu handig is of niet, pijnlijk of niet. Ik ben daarmee overigens niet onverschillig geworden voor de gevoelens van anderen, ik kan ze alleen beter dragen, wetende dat ik niet verantwoordelijk ben. Ja zeggen betekent ook niet dat je bij de pakken neer gaat zitten als het tegen zit. Nee. Het erkennen en accepteren van de tegenvaller of pijn kan juist nieuwe energie geven voor verandering. Ja, dit is niet fijn. Ja, ik wil hier wat aan doen.
En ja, soms val ik ook weer even terug in mijn oude patronen, ga ik vermijden, vechten, oplossen.
En ook dat is oké. Wat ik tegen mijn cliënten zeg geldt namelijk ook voor mij - groei is een proces.
Waar al die inspiratie nou ineens vandaan komt en wat Drenthe ermee te maken heeft? Daarvoor gaat mijn speciale dank uit naar het Centrum voor Tantra - Eef, Jeroen en al die fantastische mensen die ik daar heb ontmoet; wat een waanzinnige week vol inspiratie en liefde!
Meer over haptonomie lezen of zelf kennismaken met haptotherapie in Amsterdam? https://www.wezenlijkvoelen.nl/